Bezpieczeństwo pożarowe i środowiskowe instalacji i zakładów przemysłowych

• Strona główna
• Artykuły
• Bezpieczeństwo pożarowe i środowiskowe instalacji i zakładów przemysłowych

2025-12-08  / Autor: Impel S.A.   /   Artykuł sponsorowany

W zakładach chemicznych, z uwagi na charakter procesów technologicznych, ryzyko wybuchu pożaru czy skażenia środowiska jest potencjalnie bardzo wysokie. Rzetelna ocena ryzyka operacyjnego i podatności zakładu na zagrożenia jest pierwszym krokiem do wykonania, by móc zastosować rozwiązania, które zwiększą bezpieczeństwo, nie tylko przed skutkami ognia.

Sprawne instalacje jako element ochrony przeciwpożarowej

Systematyczne czyszczenie i serwisowanie instalacji przemysłowych wpływa na poprawę ich zdolności wytwórczych oraz stabilność procesów technologicznych. Ekspert ze spółki Climbex, która realizuje usługi specjalistycznego czyszczenia przemysłowego podkreśla, że czyste i sprawne instalacje to jednak nie tylko kwestia wydajności czy utrzymania ruchu – to także istotny element ochrony przeciwpożarowej.

- Występujące w środowisku przemysłowym substancje łatwopalne, pyły, opary chemiczne czy inne zanieczyszczenia technologiczne mogą stać się potencjalnym źródłem zagrożenia – mówi Piotr Stemporski, członek zarządu odpowiedzialny za działania operacyjne spółki Climbex. - Podobnie osady, wycieki i pozostałości po procesach produkcyjnych, które  gromadzą się w infrastrukturze magazynowej i procesowej, mogą stwarzać warunki sprzyjające zapłonowi lub wybuchowi. Regularne czyszczenie instalacji to zarówno działanie prewencyjne wobec awarii, jak również realna forma zwiększania bezpieczeństwa pożarowego – dodaje.

Utrzymanie czystości technicznej instalacji ogranicza ryzyko eksploatacyjne urządzeń, zwiększa ich stabilność i wydajność, zmniejsza ryzyko niekontrolowanego wydzielania się gazów i oparów. Instalacje regularnie poddawane przeglądom, których kluczowym elementem jest ich czyszczenie, stwarzają szansę na wczesną reakcję, zanim dojdzie do zdarzenia potencjalnie niebezpiecznego, w tym pożaru.

- Choć to może nieoczywiste, ale ochrona przeciwpożarowa zaczyna się nie od gaszenia, lecz od zapobiegania” – akcentuje ekspert z Climbexu i dodaje: - Realizowane przez nas usługi czyszczenia przemysłowego znacząco poprawiają bezpieczeństwo w trakcie postojów remontowych, ale też w ramach bieżącej eksploatacji. Każdy zakład przemysłowy, który dba o regularne czyszczenie i serwis zakładowej infrastruktury, inwestuje nie tylko w ciągłość produkcji, ale przede wszystkim w bezpieczeństwo ludzi, mienia i środowiska.

Dobrze zaplanowana usługa czyszczenia - lepsza ochrona przeciwpożarowa

W zakładach przemysłowych wielość różnorodnej infrastruktury oraz procesów technologicznych nakazuje dobrze przygotować się do każdego zlecenia dotyczącego czyszczenia instalacji. Tym poważniej należy podejść do zadania, kiedy dotyczy ono czyszczenia instalacji na substancje niebezpieczne, czy zlokalizowanej w strefie zagrożonej wybuchem.

- Praca na infrastrukturze wysokiego ryzyka wymaga solidnego przygotowania zespołu – od wiedzy z jakimi substancjami mamy do czynienia począwszy, przez zastosowanie odpowiednich technologii czyszczenia, przygotowanie sprzętu i zabezpieczenia pracowników poprzez stosowne środki ochrony osobistej, aż po współpracę ze służbami utrzymania ruchu i zakładową strażą pożarną – wylicza Piotr Stemporski.

Zakładowa straż pożarna ma odpowiednie przygotowanie i jest w stałej gotowości do działania na terenie zakładu. Możliwa szybka reakcja i bliska jej obecność do zagrożonych obszarów stanowi skuteczną barierę przed poważnymi stratami w majątku firmy i przed zagrożeniem dla zdrowia i życia pracowników.

- W każdym procesie czyszczenia instalacji u klienta bezpieczeństwo operacyjne i pożarowe jest kluczowe – komentuje Piotr Stemporski i podkreśla: – Szczególnie w strefach zagrożenia wybuchem, na przykład przy czyszczeniu zbiornika z brudnym heksanem, w ramach przygotowania go do legalizacji i remontu, całość prac jest koordynowana i nadzorowana przez formacje straży pożarnej. Ponieważ proces jest bardzo niebezpieczny, na czas jego realizacji straż pozostaje w gotowości w bezpośrednim sąsiedztwie zbiornika i zabezpiecza szeroką strefę zagrożenia wokół niego, eliminując w niej do minimum ruch niepożądanych osób i pojazdów.

W tych miejscach zakładu, gdzie procesy technologiczne toczą się z udziałem niebezpiecznych substancji lub gdzie stwarzają szczególnie niebezpieczną, podatną na wybuchowość atmosferę, istotne jest, aby stosować rozwiązania, które w jak najmniejszym stopniu będą narażać pracowników na niebezpieczeństwo.

- Eksploatacja krytycznych instalacji oraz ich czyszczenie wymaga zastosowania sprzętu przystosowanego do pracy w strefie zagrożenia wybuchem. Wszelkie nasze urządzenia do tego typu zadań wykonane są w technologii Ex i posiadają certyfikaty ATEX – podkreśla wagę sytuacji Piotr Stemporski. - Tylko nieiskrzące wyposażenie daje szansę na bezpieczne wykonanie usługi. Wnętrze w zbiornikach czy w instalacjach zamkniętych często też wymaga neutralizacji strefy wybuchowej przed przystąpieniem do pracy. Natomiast tam, gdzie jest to możliwe, stosujemy sprzęt, który może wykonać zadanie bez udziału człowieka. Na przykład przy czyszczeniu zbiorników magazynowych na surową ropę stosujemy automatyczną technologię i roboty typu non-man-entry. Z ich udziałem, w atmosferze skoncentrowanych substancji niebezpiecznych, kluczowa i najdłuższa część procesu czyszczenia toczy się bez obecności ludzi we wnętrzu zbiornika. To zasadniczo podnosi poziom bezpieczeństwa pracowników i usprawnia realizację – ocenia ekspert.

Ważnym aspektem w zakresie bezpieczeństwa pożarowego, szczególnie w procesach czyszczenia i remontów, jest wiedza na temat mediów, jakie były magazynowane lub przetwarzane w czyszczonej instalacji, ich właściwości fizykochemicznych oraz reakcja na zastosowane metody i środki czyszczenia i utylizacji.

- Dążymy do tego, aby dalsza eksploatacja wyczyszczonej instalacji przebiegała płynnie wg określonych parametrów. Niewłaściwie ocenione pozostałości chemiczne mogą wejść w reakcję z medium czyszczącym, generując ciepło, gazy lub produkty uboczne o nieznanym profilu zagrożeń – wskazuje na niebezpieczeństwo Piotr Stemporski.

Pełna identyfikacja pozostałości, właściwy dobór technologii i kontrola produktów ubocznych stanowią fundament bezpiecznego prowadzenia prac i minimalizacji ryzyka pożarowego zarówno dla personelu, jak i całej instalacji.

Wymiana środków gaśniczych a aspekty środowiskowe

Wprowadzone regulacje prawne, zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i krajowym, doprowadziły do stopniowego ograniczania oraz wycofywania środków gaśniczych zawierających PFAS.

Per- i polifluorowane związki alkilowe, czyli PFAS, to grupa syntetycznych substancji chemicznych, stosowanych w wielu gałęziach przemysłu, w tym również pianowych środkach gaśniczych. Stosowanie pian zawierających PFAS przez wiele lat było uzasadnione, bo potwierdzało ich wyjątkową skuteczność w gaszeniu pożarów. Doskonale gasiły np. palne ciecze i węglowodory. Jednak w ostatnich latach udokumentowano bardzo negatywny wpływ PFAS na zdrowie ludzi i środowisko naturalne. Do tego okazują się być bardzo trwałe i toksyczne, a ich utylizacja jest praktycznie niemożliwa. Rosnąca świadomość ekologiczna społeczności oraz unijne starania, by wycofywać substancje trwale szkodliwe, doprowadziły do sytuacji, że zakłady przemysłowe są zobowiązane do wycofania z użycia starszych środków gaśniczych i ich zastąpienia alternatywami wolnymi od PFAS.

- Z zakładową strażą pożarną współpracujemy także w zakresie wymiany środków gaśniczych w przemysłowych instalacjach przeciwpożarowych – mówi Stemporski. „W zakresie usługi jest także dekontaminacja wozów strażackich, zbiorników czy stałych systemów gaśniczych. Czyszczenie odbywa się z wykorzystaniem specjalistycznego środka chemicznego, a powstałe w procesie odpady zawierające PFAS są utylizowane termicznie. Realizacja procesu jest niezwykle staranna, by nie doprowadzić do wycieku PFAS do środowiska i może też obejmować usuwanie zanieczyszczonych PFAS-ami zbiorników, rurociągów i innego sprzętu gaśniczego – wymienia ekspert.

Nowe środki gaśnicze, choć znacznie bardziej przyjazne dla środowiska, są mniej skuteczne w gaszeniu niektórych palnych substancji, mają krótszy czas działania i wymagają często użycia większych ilości gaśniczego medium.

Chociaż proces wymiany pian gaśniczych wiąże się z pewnymi kosztami i wyzwaniami operacyjnymi, to długofalowe korzyści, takie jak eliminacja źródeł trwałego skażenia, redukcja ryzyka zdrowotnego oraz dostosowanie do przyszłych regulacji, przewyższają trudności związane z wdrażaniem nowych rozwiązań.

BHP a ochrona przeciwpożarowa

Z perspektywy bezpieczeństwa i higieny pracy, bezpieczeństwo pożarowe wpływa bezpośrednio na minimalizację wypadków zbiorowych oraz zdarzeń o wysokim potencjale szkodliwości. Pożary przemysłowe i awarie nie tylko zagrażają życiu i zdrowiu ludzi, ale również mogą prowadzić do skażeń chemicznych, uwolnienia niebezpiecznych substancji, a w konsekwencji – długoterminowych skutków środowiskowych i zdrowotnych.

Piotr Stemporski z Climbexu zaznacza: – Wysoki standard ochrony przeciwpożarowej jest wyrazem dojrzałości organizacyjnej przedsiębiorstwa. Zakłady, które inwestują w nowoczesne technologie ochrony ppoż., bezpieczne środki gaśnicze, automatyzację systemów wykrywania zagrożeń oraz regularne szkolenia pracowników, tworzą środowisko pracy, które jest bardziej stabilne i przewidywalne operacyjnie. Ma to też wpływ na ogólnie wysoką kulturę bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie, a dodatkowo chroni otoczenie zakładu z lokalną społecznością. 

www.climbex.pl 

Climbex Sp. z o.o.

Dobrzeńska 64, 45-920 Opole

biuro@climbex.pl

Climbex sp. z o.o

ClimbexbezpieczeństwoPFAS